لیست کامل مواد شیمیایی صنعتی و آزمایشگاهی موجود در بازار ایران

در بازار رو به رشد صنایع و پژوهش‌های علمی ایران، مواد شیمیایی صنعتی و آزمایشگاهی نقش بنیادین ایفا می‌کنند. این مواد نه تنها در فرآیندهای تولیدی مانند پتروشیمی، داروسازی و کشاورزی کاربرد دارند، بلکه در آزمایشگاه‌های تحقیقاتی برای تحلیل‌های دقیق و نوآوری‌های technological ضروری هستند. با توجه به چالش‌های اقتصادی و تحریم‌ها، بازار ایران توانسته با تکیه بر تولید داخلی و واردات کنترل‌شده، تنوع گسترده‌ای از این مواد را ارائه دهد.

این مقاله به بررسی لیست کامل مواد شیمیایی موجود در بازار ایران می‌پردازد، با تمرکز بر دسته‌بندی‌ها، کاربردها، ویژگی‌های فنی، روش‌های تولید، تامین‌کنندگان اصلی و نکات کلیدی برای انتخاب. هدف، ارائه راهنمایی جامع برای متخصصان، پژوهشگران و مدیران صنایع است تا بتوانند نیازهای خود را با آگاهی کامل برآورده سازند، بدون اینکه به جنبه‌های تبلیغاتی بیش از حد بپردازیم.این بررسی بر اساس داده‌های بازار فعلی، گزارش‌های رسمی از سازمان استاندارد ایران و انجمن‌های شیمی تدوین شده، و تلاش دارد تا تصویری دقیق از دسترسی‌پذیری و کیفیت مواد ارائه دهد.

با گسترش این بحث، به جزئیات هر دسته می‌پردازیم، از جمله مثال‌های عملی، چالش‌های تامین و راهکارهای بهینه‌سازی خرید، تا درک عمیق‌تری فراهم شود.

دسته‌بندی کلی مواد شیمیایی

ابتدا به دسته‌بندی کلی مواد شیمیایی بپردازیم. مواد شیمیایی صنعتی اغلب در مقیاس بزرگ برای تولید استفاده می‌شوند، در حالی که انواع آزمایشگاهی برای دقت بالا در تست‌ها طراحی شده‌اند. در بازار ایران، این مواد از برندهای داخلی مانند شرکت‌های پتروشیمی ملی و خارجی معتبر مانند مرک یا سیگما آلدریچ تامین می‌شوند.

اسیدها

 دسته اول، اسیدها هستند که شامل اسید سولفوریک (H2SO4) می‌شود. این ماده پرمصرف در صنایع کودسازی، باتری‌سازی و تصفیه نفت کاربرد دارد و در بازار ایران با گریدهای صنعتی (۹۸ درصد خلوص) و آزمایشگاهی (با خلوص بالاتر برای تیتراسیون) موجود است. تولید اسید سولفوریک در ایران عمدتاً از طریق فرآیند تماس (contact process) با استفاده از گوگرد یا پیریت انجام می‌شود، و شرکت‌هایی مانند پتروشیمی رازی و بندر امام ظرفیت بالایی در این زمینه دارند. این تولید داخلی قیمت‌ها را پایدار نگه می‌دارد و وابستگی به واردات را کاهش می‌دهد. اسید هیدروکلریک (HCl) نیز از پرفروش‌ها است، که در صنایع فلزی برای خوردگی‌زدایی و در آزمایشگاه‌ها برای تنظیم pH استفاده می‌شود.

این اسید اغلب به صورت گازی یا محلول آبی ۳۷ درصد عرضه می‌گردد، و تولید آن از واکنش کلر با هیدروژن در واحدهای کلرآلکالی مانند پتروشیمی کارون انجام می‌گیرد. اسید نیتریک (HNO3) برای اکسیداسیون در استخراج معادن و سنتز مواد آلی کاربرد دارد و اغلب در غلظت‌های ۶۵-۷۰ درصد موجود است؛ تولید داخلی آن از اکسیداسیون آمونیاک (Ostwald process) بهره می‌برد و شرکت‌هایی مانند پتروشیمی شیراز نقش کلیدی دارند. اسید فسفریک (H3PO4) در تولید کودهای فسفاته و صنایع غذایی نقش کلیدی دارد، و بازار ایران با تولید داخلی قوی از سنگ فسفات، قیمت‌های رقابتی ارائه می‌دهد.

 این اسید در گریدهای غذایی (۸۵ درصد) و صنعتی موجود است، و فرآیند تولید آن شامل واکنش اسید سولفوریک با آپاتیت است. اسید استیک (CH3COOH) برای تولید وینیل استات و در آزمایشگاه‌ها به عنوان حلال استفاده می‌شود، و انواع گلاسیال آن (۹۹ درصد) در دسترس است؛ تولید آن از متانول و مونوکسید کربن در واحدهای پتروشیمی فن‌آوران انجام می‌شود. اسید فرمیک (HCOOH) برای حفظ علوفه و سنتز دارویی کاربرد دارد، و اسید بوریک (H3BO3) در شیشه‌سازی و ضدعفونی. اسید کرومیک (H2CrO4) برای آبکاری و اسید تارتاریک برای صنایع غذایی موجود هستند، با تمرکز بر واردات کنترل‌شده برای گریدهای خاص.

بازها

دسته بعدی، بازها شامل سدیم هیدروکسید (NaOH) یا سود سوزآور است که در صنایع کاغذسازی، صابون‌سازی و تصفیه آب صنعتی کاربرد دارد. این ماده در فرم‌های پرک، گرانول و محلول در بازار ایران موجود است، با تولید داخلی قابل توجه از الکترولیز نمک (chlor-alkali process) در شرکت‌های مانند پتروشیمی بندر امام. این تولید محلی کیفیت را تضمین می‌کند و هزینه‌های حمل را کاهش می‌دهد.

پتاسیم هیدروکسید (KOH) مشابه آن، برای تولید کودهای پتاسه و در آزمایشگاه‌ها برای ساپونیفیکاسیون استفاده می‌شود، و اغلب از واردات تامین می‌گردد اما تولید داخلی در حال گسترش است. آمونیاک (NH3) به عنوان گاز یا محلول آبی، در صنایع سردسازی و کودسازی پرطرفدار است و تامین‌کنندگان ایرانی آن را با کیفیت استاندارد از فرآیند هابر-بوش (Haber-Bosch) عرضه می‌کنند، با ظرفیت بالا در پتروشیمی‌های خراسان و کرمانشاه. کلسیم هیدروکسید (Ca(OH)2) یا آهک هیدراته برای تصفیه فاضلاب و ساختمانی کاربرد دارد و به راحتی از آهک زنده تولید می‌شود، با معادن غنی ایران در این زمینه. منیزیم هیدروکسید (Mg(OH)2) برای ضداسیدها و تصفیه آب، و آمونیوم هیدروکسید (NH4OH) برای تمیزکاری موجود هستند.

باریم هیدروکسید (Ba(OH)2) در سنتز آلی و سدیم کربنات (Na2CO3) یا سودا اش برای شیشه‌سازی و شوینده‌ها پرمصرف‌اند، با تولید داخلی از فرآیند Solvay در شرکت‌های مانند کاوه سودا.

حلال های شیمیایی

حلال‌ها بخش مهمی از لیست را تشکیل می‌دهند. اتانول (C2H5OH) در گریدهای صنعتی برای سوخت و آزمایشگاهی برای استخراج DNA موجود است، با تولید داخلی از منابع گیاهی مانند ملاس در کارخانه‌های الکل‌سازی. متانول (CH3OH) برای تولید فرمالدئید و به عنوان حلال در رنگ‌سازی استفاده می‌شود، و بازار ایران با ظرفیت پتروشیمی بالا از گاز طبیعی، آن را تامین می‌کند، مانند واحدهای پتروشیمی زاگرس. استون (CH3COCH3) برای پاک‌سازی و سنتز آلی کاربرد دارد و انواع خالص آن از فرآیند کومن (cumene process) تولید می‌شود. تولوئن (C6H5CH3) در صنایع رنگ و رزین پرمصرف است، و از ریفرمینگ نفتی به دست می‌آید.

اکتانول برای استخراج معادن و بوتانول برای حلال‌های صنعتی موجود هستند. دی‌متیل فرمامید (DMF) و دی‌متیل سولفوکسید (DMSO) به عنوان حلال‌های قطبی در آزمایشگاه‌های شیمی آلی موجود هستند، اغلب از واردات اما با جایگزین‌های داخلی در حال توسعه. اتر دی‌اتیل (C4H10O) برای استخراج و گلیسرول برای مرطوب‌کننده‌ها پرطرفدارند. هگزان برای استخراج روغن و سیکلوهگزان برای نایلون‌سازی موجود هستند، با تمرکز بر تولید پتروشیمیایی.

معرف های آزمایشگاهی

معرف‌های آزمایشگاهی شامل فنل فتالئین برای تیتراسیون اسید-باز، و پتاسیم پرمنگنات (KMnO4) برای اکسیداسیون و ضدعفونی است، که از اکسیداسیون منگنات تولید می‌شود. سدیم تیوسولفات (Na2S2O3) در تیتراسیون یدومتری کاربرد دارد، و نقره نیترات (AgNO3) برای تست هالیدها، با واردات کنترل‌شده برای خلوص بالا. پتاسیم یدید (KI) برای یدومتری و فنل رد برای نشانگر pH موجود هستند. بروموتیمول بلو برای تیتراسیون و متیل اورانژ برای اسید-باز پرمصرف‌اند. در بازار ایران، این معرف‌ها با گریدهای AR عرضه می‌شوند، و شرکت‌های داخلی مانند شیمی‌گران در تولید برخی از آن‌ها فعال‌اند.

مواد معدنی

نمک‌های معدنی مانند سدیم کلرید (NaCl) برای الکترولیز و کلسیم کلرید (CaCl2) برای خشک‌کنندگی موجود هستند، با معادن نمک غنی در ایران. سدیم سولفات (Na2SO4) در شیشه‌سازی و پتاسیم نیترات (KNO3) در کودسازی کاربرد دارند، با تولید از واکنش‌های ساده. آمونیوم سولفات ((NH4)2SO4) برای کود و منیزیم سولفات (MgSO4) برای پزشکی موجود هستند. سدیم بی‌کربنات (NaHCO3) برای پخت و پتاسیم کلرید (KCl) برای کود پرطرفدارند. باریم سولفات (BaSO4) برای رادیوگرافی و روی سولفات (ZnSO4) برای گالوانیزه موجود هستند.

مواد آلی

مواد آلی پیشرفته شامل بنزن برای سنتز آروماتیک‌ها، و اتیلن گلیکول برای ضد یخ است، با تولید از اتیلن در پتروشیمی‌ها. فرمالدئید (CH2O) در رزین‌سازی و فنل (C6H5OH) در پلاستیک‌ها پرمصرف هستند، با واحدهای اختصاصی در ایران. استالدئید برای سنتز و آنیلین برای رنگ‌ها موجود هستند. اسید بنزوییک برای نگهدارنده و تولوئیدین برای داروها پرطرفدارند. در بخش بیولوژیکی، آگار برای کشت باکتری و تریپتون برای محیط‌های کشت موجود است، اغلب از واردات. کیت‌های PCR و آنزیم‌های محدودکننده برای پژوهش‌های ژنتیکی در بازار ایران تامین می‌شوند، از برندهای آسیایی مانند چین و هند. گلوتارآلدئید برای فیکساسیون و پارافورمالدئید برای بافت‌شناسی موجود هستند.

نانو مواد

نانومواد مانند نانواکسید تیتانیوم (TiO2) برای کاتالیزورها و نانوکریستال‌های سلولزی برای کامپوزیت‌ها در حال گسترش هستند. بازار ایران با تمرکز بر تولید داخلی در دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان، این مواد را با قیمت مناسب عرضه می‌کند. نانوذرات نقره برای ضدباکتری و نانواکسید روی برای UV blocker موجود هستند. گرافن و کربن نانوتیوب برای الکترونیک در مراحل اولیه تولید داخلی‌اند.

کاتالیزورها

کاتالیزورها مانند پلاتین روی کربن برای هیدروژناسیون و زئولیت برای کرکینگ نفت موجود هستند، با واردات از اروپا اما جایگزین‌های داخلی در حال توسعه. نیکل رانای برای هیدروژناسیون و آلومینا برای دهیدراتاسیون پرمصرف‌اند.گازهای صنعتی مانند اکسیژن برای جوشکاری، نیتروژن برای inert atmosphere و هلیوم برای کروماتوگرافی موجود هستند، با تولید از جداسازی هوا در شرکت‌های مانند هوایار. دی‌اکسید کربن برای نوشابه‌سازی و آرگون برای جوشکاری پرطرفدارند.

پلیمتر

پلیمرها مانند پلی‌اتیلن برای بسته‌بندی و پلی‌پروپیلن برای خودروسازی موجود هستند، با ظرفیت بالا در پتروشیمی‌های امیرکبیر و جم. PVC برای لوله و PET برای بطری‌ها پرمصرف‌اند.در حوزه ایمنی، مواد شیمیایی با برچسب‌های استاندارد GHS عرضه می‌شوند، و تامین‌کنندگان اطلاعات SDS ارائه می‌دهند. بازار ایران با رشد شرکت‌های دانش‌بنیان، تنوع را افزایش داده، و قیمت‌ها را رقابتی نگه داشته است. چالش‌هایی مانند نوسانات ارزی با ذخیره‌سازی استراتژیک مدیریت می‌شوند، و استانداردهای ISO کیفیت را تضمین می‌کنند.

برای تهیه این مواد، منابع آنلاین مانند https://adaknova.com/ که کاتالوگ گسترده‌ای دارد، گزینه‌ای مناسب برای بررسی است، بدون اینکه فرآیند پیچیده‌ای داشته باشد. در نهایت، لیست کامل مواد شیمیایی در بازار ایران نشان‌دهنده پتانسیل بالای کشور در خودکفایی و نوآوری است. متخصصان با آگاهی از این تنوع، می‌توانند پروژه‌های خود را بهینه سازند، هزینه‌ها را مدیریت کنند و به پیشرفت علمی کمک نمایند. این بازار با تمرکز بر پایداری زیست‌محیطی، مانند تولید سبز اسیدها، آینده روشنی دارد.

از ۱ تا ۵ به این صفحه یه امتیاز بده

در حال ثبت رای